Hazırlıkla değil yetenekle giriliyor… BİLSEM ebeveynler arasında bir trend oldu,

BİLSEM Nedir? Veliler Neden Bu Kadar İlgi Gösteriyor?
Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM), özel yetenekli öğrencilerin gelişimini desteklemek amacıyla kurulan eğitim merkezleridir. Son yıllarda, özellikle ilkokul çağındaki öğrencilerin aileleri, çocuklarını BİLSEM’e yerleştirebilmek için özel kurslar ve öğretmen desteğiyle yoğun bir hazırlık sürecine giriyor. Bu durum, eğitim camiasında tartışmalara neden oluyor.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü Doç. Dr. Mustafa Otrar, bu konuda velilere önemli uyarılarda bulundu. Otrar, BİLSEM’lerin bir etiket olmadığını, yalnızca özel eğitime ihtiyacı olan öğrenciler için tasarlanmış merkezler olduğunu vurguladı.

BİLSEM Eğitimi Neleri Kapsar?
BİLSEM’lerde öğrenciler ders dışı saatlerde, okul müfredatına ek olarak ilgi ve yetenek alanlarına göre özel programlara katılırlar. Bu programlar;

Güzel Sanatlar (resim, müzik),
Yaratıcı Yazarlık,
Drama,
Yapay Zeka,
Yabancı Dil,
Arkeoloji,
Şehir Kültürü gibi birçok farklı alanı kapsar.

Türkiye genelinde 81 ilde 371 BİLSEM bulunuyor ve 110 bin 730 özel yetenekli öğrenci bu merkezlerde eğitim alıyor. Öğrencilerin büyük bir kısmı (%80’den fazlası) genel zihinsel yetenek alanında eğitim alırken, geri kalanı resim ve müzik alanında çalışmalar yürütüyor.

BİLSEM Değerlendirme Süreci Nasıl İşler?
BİLSEM’e girmek isteyen öğrenciler, 3 aşamalı bir değerlendirme sürecine tabi tutulur. Bu süreçte şu adımlar izlenir:

Öğretmen Değerlendirmesi: Öğrencinin okuldaki öğretmeni, çocuğun BİLSEM’e uygunluğunu değerlendirir ve aday gösterir.
Tablet Bazlı Değerlendirme: İl milli eğitim müdürlüklerinin kontrolünde, genel zihinsel yetenek, resim ve müzik alanlarında bir değerlendirme yapılır. Bu aşamada çocuklar tabletle bir sınava girer.
Bireysel Değerlendirme: Bu aşamada öğrenci, MEB’in belirlediği merkezlerde bireysel testlere tabi tutulur. Resim ve müzik alanında öğrencinin sanatsal yeteneği detaylı şekilde incelenir.

Not: Müzik ve resim alanında yapılan bireysel değerlendirmede, öğrencinin yalnızca “iyi resim yapması” yeterli değildir. Perspektif algısı, sanatsal gözlem yeteneği gibi çeşitli kriterler de dikkate alınır.

BİLSEM’e Hazırlık Bir Yarışa Dönüşüyor
BİLSEM değerlendirme süreci, son yıllarda veliler arasında büyük bir rekabete dönüştü. 21 Aralık 2024 – 23 Şubat 2025 tarihleri arasında yapılacak ön değerlendirme öncesinde, pek çok veli çocuklarını özel derslere yönlendiriyor. Ancak Doç. Dr. Mustafa Otrar, bu duruma dikkat çekerek, velileri uyardı:

“BİLSEM’ler herkese göre eğitim veren kurumlar değil. Dolayısıyla özel öğrenciler için oluşturulmuş bir programa kaydolan ve o alanda güçlü olmayan çocuklar, süreç boyunca kendilerini geride kalmış ve özgüvensiz hissedebilir.”

Otrar’a göre, çocuklarının üstün yetenekli olduğunu düşünen veliler, bu süreci bir prestij yarışı olarak görebiliyor. Oysa ki özel yetenekli öğrencilerin diğer çocuklardan farklı sorunları da olabiliyor. Bu çocukların, çevrelerine uyum sağlama ve davranış problemleri gibi özel ihtiyaçları bulunuyor. Bu nedenle BİLSEM’deki eğitim, öğrencilerin bu özel ihtiyaçlarına yönelik planlanıyor.

Üstün Yetenek Mükemmel Olmak Anlamına Gelmiyor
BİLSEM’lerin amacının, “öğrencileri etiketlemek değil, onların ihtiyaçlarını karşılamak” olduğunu vurgulayan Otrar, velilerin çocuklarının üstün yetenekli olmasını mükemmellik ile karıştırmamaları gerektiğini ifade etti. Otrar’ın dikkat çektiği en önemli konulardan biri ise, zeka ile akademik başarı arasındaki doğrudan bağın olmadığıydı. Yani, üstün zekalı çocuklar her zaman yüksek akademik başarı göstermez.

Bu nedenle Otrar, ebeveynlerin, çocuklarını özel derslerle BİLSEM’e hazırlamak yerine, çocuğun gerçek ihtiyaçlarını değerlendirmelerini tavsiye ediyor.

Özel Yetenek Cazip Gösteriliyor mu?
Son dönemde bazı özel kursların ve bireysel eğitmenlerin, BİLSEM’e hazırlık süreçlerini kazanç kapısı haline getirdiği de bir diğer önemli sorun. Otrar, velileri bu konuda da uyardı:

“Bu ‘özel yetenek etiketi’, bazı aileler tarafından farklı algılanıyor. Son zamanlarda artan özel öğretmenler ve internet üzerinden çalışma yapan kurs görünümlü oluşumlar, insanların bu algısını sömürüyor. Ailelerin beklentilerini körükleyip kandırıyorlar. Birçoğuna hukuki süreç başlattık.”

Bu nedenle Otrar, özel derslere büyük paralar harcamak yerine, çocukların doğal yeteneklerini keşfetmeye yönelik bir yaklaşım benimsenmesini öneriyor.

BİLSEM Takvimi 2024-2025

21 Aralık 2024 – 23 Şubat 2025: Ön değerlendirme uygulamaları
28 Şubat 2025: Bireysel değerlendirme uygulamalarına katılmaya hak kazanan öğrencilerin ilan edilmesi
3-7 Mart 2025: Ön değerlendirme sonuçlarına itiraz başvurularının alınması
10-21 Mart 2025: Bireysel değerlendirme randevularının oluşturulması
14 Nisan – 27 Haziran 2025: Bireysel değerlendirme uygulamalarının yapılması
4 Temmuz 2025: Kayıt hakkı kazanan öğrencilerin ilan edilmesi
7-11 Temmuz 2025: Bireysel değerlendirme sonuçlarına itiraz başvurularının alınması
28 Temmuz – 29 Ağustos 2025: BİLSEM’e kabul edilen öğrencilerin kayıt işlemlerinin gerçekleştirilmesi