Bir kolorektal kanser cerrahı olan Dr. James Read, “Bağırsak kanserini önlemek için yapılabilecek birçok şey var” dedi. İşte riski azaltmak için dikkate almanız gereken beş temel öneri:
1. Günde Bir Elma ve Kaşık Kaşık Ispanak Yiyin
Hepimiz meyve ve sebzelerin vitamin ve mineral açısından zengin olduğunu biliyoruz. Ancak bu gıdaların içerdiği lif, kolorektal kanser riskini azaltmanın en etkili yollarından biridir. Cancer Research UK verilerine göre, her üç kolorektal kanserden biri yetersiz lif alımına bağlı olarak gelişiyor. Lif, sindirim sisteminin düzenli çalışmasına yardımcı olur ve zararlı kimyasalların bağırsakta geçirdiği süreyi kısaltır.
- Günlük önerilen lif miktarı 30 gramdır; bu miktarı beş porsiyon meyve ve sebze ile alabilirsiniz.
- Bir kase yulaf lapası, iki dilim tam buğday ekmeği veya yarım kase nohut da lifi artıracaktır.
- Elma, muz, ıspanak ve brokoli gibi yüksek lif içeren gıdaları tercih edin.
- Karbonhidrat alırken esmer makarna, pirinç ve ekmek gibi kepekli versiyonları seçin.
2. Salamdan ve Sosislerden Uzak Durun
İşlenmiş etler, kolorektal kanser riskini artırdığı bilinen gıdalardır. Sosis, pastırma, salam ve sosisli sandviç gibi ürünler bu kategoriye girer. Bu tür etler, genellikle nitrat gibi kimyasal koruyucular ile işlenir ve bu da bağırsakta zararlı bileşenlerin oluşmasına neden olabilir. 2019 yılında Oxford Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, günde 70 gramdan fazla kırmızı et tüketmek bağırsak kanseri riskini yüzde beş artırıyor. Ulusal Sağlık Sistemi (NHS), haftada iki porsiyondan fazla işlenmiş et tüketilmemesini öneriyor.
- Etinizi ızgara veya mangal gibi yüksek sıcaklıklarda pişirmekten kaçının, bu yöntemler zararlı bileşenlerin oluşumunu artırabilir.
3. Aktif Kalmak Bağırsak Kanseri Riskinizi Azaltır
Haftada birkaç kez egzersiz yapan bireylerde kolorektal kanser riski yüzde 20 oranında azalıyor. Egzersiz, sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasına yardımcı olur ve zararlı maddelerin bağırsaklardan daha hızlı geçmesini sağlar. Ayrıca, düzenli fiziksel aktivite sağlıklı bir kiloyu korumanıza da yardımcı olur. Obezite, vücuttaki büyüme hormonlarının seviyesini artırarak hücre bölünmesini teşvik eder ve bu da kanser hücrelerinin ortaya çıkma olasılığını artırır.
- 30’un üzerinde bir vücut kitle indeksine sahip olmak, kolorektal kanser riskinizi yüzde 11 artırmaktadır.
4. Alkol ve Sigara Tüketiminden Kaçının
Bira, şarap ve diğer alkollü içecekler, birçok kanser türü riskini artırmaktadır. Sigara içmek ise, kanserin en büyük nedenlerinden biridir ve 16 farklı kanser türü ile ilişkilidir. Kolorektal kanserin yüzde 7’si sigara ile, alkol ise yüzde 6’sıyla bağlantılıdır. Alkol, vücudun hücrelerini onarma yeteneğini zayıflatırken, sigara DNA’mıza zarar vererek kansere karşı koruyan mekanizmaları bozabilir.
- 2019 yılında yayınlanan bir analiz, haftada bir şişe şarap içmenin, 10 sigara içmeye eşdeğer kanser riski taşıdığını göstermektedir.
- Sigara içmeyi bırakmak, sağlık açısından önemli kazanımlar sağlar ve bu süreçte destek almak başarılı olma şansınızı artırır.
5. Erken Belirtilere Dikkat Edin
Makattan kan gelmesi, şişkinlik, ani kilo kaybı, karın ağrısı ve bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler gibi semptomlar, kolorektal kanserin habercisi olabilir. Bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz, derhal bir doktora başvurmalısınız. NHS, 50 yaşına geldiğinizde dışkı testi yaptırmanızı öneriyor, bu erken tarama hayat kurtarıcı olabilir.
- Belirtiler şunlardır:
- Makattan kan gelmesi
- Dışkıda kan varlığı
- Bağırsak alışkanlıklarında üç haftadan uzun süren değişiklikler
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Aşırı, açıklanamayan yorgunluk
- Karın ağrısı
Kolorektal kanserin tedavisi genellikle ameliyat, kemoterapi ve radyoterapiyi içerir. Erken teşhis, hayatta kalma oranını önemli ölçüde artırabilir. Ne yazık ki, birçok kişi hastalık ilerledikten sonra doktora başvuruyor, bu da tedavi şansını azaltıyor.
Bu bilgiler, Daily Mail’in ‘I’m a colorectal cancer surgeon… and here are FIVE things you can do to reduce your risk of bowel cancer’ başlıklı makalesinden derlenmiştir.
