OECD’nin ‘Bir Bakışta Eğitim 2024’ Raporu Üzerine Türkiye Verileri
OECD tarafından her yıl yayımlanan ve ülkelerin eğitim sistemlerine dair gelişmeleri çeşitli göstergelerle sayısal olarak ortaya koyan ‘Bir Bakışta Eğitim’ raporları, eğitim alanında dünya çapında en güvenilir kaynaklardan biri olarak kabul edilmektedir. 10 Eylül’de yayımlanan ‘Bir Bakışta Eğitim 2024’ raporunun ardından TEDMEM, Türkiye için dikkat çeken verileri derledi. Rapordaki veriler aşağıda özetlenmiştir:
HER İKİ YETİŞKİNDEN BİRİ EN FAZLA LİSE MEZUNU
Türkiye, 25-64 yaş aralığındaki lise ve üniversite mezunları için en düşük istihdam oranına sahip OECD ülkesi olarak öne çıkmaktadır. Rapor, Türkiye’de her dört üniversite mezunu yetişkinden birinin istihdamda olmadığını göstermektedir. Ayrıca, 25-64 yaş aralığındaki her iki yetişkinden birinin en fazla lise mezunu olduğu vurgulanmaktadır. 25-34 yaş aralığındaki genç yetişkinlerin yüzde 30’u lise mezunu bile değildir. Ancak Türkiye, son yıllarda bu alanda önemli ilerlemeler kaydeden ülkelerden biri olarak değerlendirilmektedir. 2016 yılında bu oran yüzde 45 iken, 2023 yılı itibarıyla yüzde 30’a düşmüştür.
HER 3 GENÇTEN BİRİ NE EĞİTİMDE NE İSTİHDAMDA
Rapor, Türkiye’de 18-24 yaş aralığındaki yaklaşık her üç gençten birinin ne eğitimde ne de istihdamda olduğunu ortaya koymaktadır. Türkiye’de bu oran yüzde 31,1 iken, OECD ülkeleri ortalamasında bu oran sadece yüzde 13,7’dir. Ayrıca, 18-24 yaş aralığında ne eğitimde ne de istihdamda olan kadınların oranı yüzde 41,4, erkeklerin oranı ise yüzde 21,4 olarak belirtilmiştir.
OKUL ÖNCESİ EĞİTİME KATILIMDA ARTIŞ
Türkiye’de 6-14 yaş aralığında okullaşma oranı yüzde 98,8 olarak kaydedilmiştir. OECD ortalaması ise yüzde 98,4’tür. Diğer yandan, 3-5 yaş aralığındaki çocukların okul öncesi eğitime katılım oranı 2014’ten 2022’ye kadar 20 puan artış göstererek yüzde 48 olmuştur. Ancak Türkiye, bu oranla 3-5 yaş grubu çocuklar için okullaşma oranının en düşük olduğu OECD ülkesi olarak dikkat çekmektedir. 15-19 yaş aralığında eğitime katılım oranı ise yüzde 73’tür ve bu oran bölgelere göre farklılık göstermektedir. Bu yaş grubunda eğitime katılım oranının en düşük olduğu bölgeler, yüzde 60,5 ile Kuzeydoğu Anadolu-Doğu ve yüzde 61,1 ile Güneydoğu Anadolu-Orta bölgeleri iken, en yüksek oran yüzde 83,2 ile Kuzeydoğu Anadolu-Batı bölgesinde görülmektedir.
ÖĞRENCİ BAŞINA EN DÜŞÜK HARCAMA TÜRKİYE’DE
Raporda, Türkiye’de vakıf üniversitelerinin payının yıllar içinde artış gösterdiği ifade edilmektedir. OECD ülkeleri ortalamasında üniversitelerin lisans programlarından mezun olan öğrencilerin yüzde 37’si vakıf üniversitelerinden mezun olurken, Türkiye’de bu oran 2013-2022 yılları arasında yüzde 6’dan yüzde 13’e yükselmiştir. Ayrıca, Türkiye, tüm eğitim kademelerinde öğrenci başına en düşük harcama yapan OECD ülkelerinden biri konumundadır.
ÖĞRETMEN MAAŞLARINDAKİ FARKLILIKLAR
OECD ortalamasında öğretmen başına ilkokulda 14, ortaokulda ve lisede ise 13 öğrenci düşerken, Türkiye’de bu rakamlar ilkokulda 18, ortaokulda 14 ve lisede 13 olarak belirtilmiştir. Türkiye’de devlet okullarında ortalama sınıf mevcutluğu 24, özel okullarda ise 18’dir. OECD ortalamasına göre devlet okullarında bu sayı 21, özel okullarda ise 20’dir. Diğer yandan, OECD ortalamasında mesleğin en üst kıdemindeki bir öğretmen, mesleğe yeni başlayan bir öğretmene oranla kademelere göre yüzde 61-65 arasında bir maaş farkı alırken, Türkiye’de bu oran ortalama yüzde 9 olarak belirlenmiştir. Ayrıca, OECD ortalamasında lise öğretmenlerinin maaşları, okul öncesi öğretmenlerine göre yüzde 12 ile 17 daha fazla iken, Türkiye’de öğretmen maaşlarının çalışılan kademeye göre önemli ölçüde farklılık gösterdiği ortaya çıkmaktadır.
