Medicana International Ankara’dan Prof. Dr. Gazi Gülbaş’tan Boğmaca Uyarısı: “Aşı, Hayat Kurtarır”
Boğmaca (Bordetella pertussis), özellikle bebekler ve çocuklar arasında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen, ancak her yaş grubunda görülebilen bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Bu hastalık, erken tanı ve uygun aşılama ile büyük ölçüde önlenebilir.
Ancak, son yıllarda dünya genelinde aşılama oranlarındaki düşüş ve aşı tereddütlerinin artması, vakalarda belirgin bir artışa yol açmıştır.
Medicana International Ankara Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Gazi Gülbaş, bu konuda yaptığı açıklamalarda, boğmacanın önlenmesinin önemine dikkat çekerek, aşılama ve erken teşhis ile hastalığın etkilerinin hafifletilebileceğini vurguladı.
Boğmaca Belirtileri ve Erken Teşhis
Prof. Dr. Gülbaş, boğmacanın başlangıçta soğuk algınlığı veya grip gibi hafif belirtilerle kendini gösterdiğini, ancak ilerleyen günlerde şiddetli öksürük nöbetleri ve solunum zorluğu gibi daha ciddi semptomlara dönüşebileceğini belirtti.
Bu sürecin, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için hayati tehlikeler oluşturduğunu vurgulayan Gülbaş, hastalığın evrelerini şu şekilde sıraladı:
Kuluçka Dönemi (1-2 Hafta): Hafif burun akıntısı, hapşırık, hafif ateş ve kuru öksürük ile başlar.
Şiddetli Öksürük Dönemi (2-8 Hafta): Artan öksürük nöbetleri, gece ve sabah saatlerinde şiddetlenme, hırıltılı solunum, göğüs ağrısı ve kusma görülebilir. Ciddi vakalarda solunum durması (apne) gelişebilir.
İyileşme Dönemi (2-4 Hafta): Öksürük nöbetleri azalır fakat uzun süre devam edebilir.
Boğmaca Nasıl Bulaşır ve Kimler Risk Altında?
Boğmaca, enfekte bir kişinin öksürmesi veya hapşırması yoluyla havaya yayılan damlacıklar aracılığıyla bulaşır. Özellikle kalabalık ortamlarda ve kapalı alanlarda hızla yayılabilir.
Aşılanmamış veya eksik aşılanmış çocuklar, bu hastalıktan daha fazla etkilenir. Prof. Dr. Gülbaş, boğmacanın özellikle 3 doz aşısı tamamlanmamış bebekler, bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler ve aşıları eksik yetişkinler için büyük bir risk oluşturduğunu belirtti. “Aşılar, hastalığın yayılmasını engellemek adına en etkili savunma mekanizmamızdır” diye ekledi.
Boğmaca Aşısı: Koruma ve Takip
Türkiye’de 1968 yılından bu yana, difteri-boğmaca-tetanoz (DBT) aşısı uygulanmaktadır. Prof. Dr. Gülbaş, bu aşının çocuklar için kritik olduğunu belirterek, şu aşılama takvimini önerdi:
- 2. ay, 4. ay ve 6. ayda 3 doz
- 18. ayda pekiştirme dozu
- İlkokul 1. sınıfta bir doz daha
Aşı ömür boyu bağışıklık sağlamadığı için, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde de pekiştirme dozlarının yapılması gerektiği vurgulandı. Ayrıca, gebelik dönemindeki kadınlara her gebelikte bir doz tetanoz-difteri-boğmaca (Tdap) aşısı yapılması önerilmektedir.
Aşı Yan Etkileri ve Riskleri
Boğmaca aşısı genellikle güvenli kabul edilse de, bazı hafif yan etkiler görülebilir. Prof. Dr. Gülbaş, aşı sonrası yaşanabilecek yan etkiler hakkında şu bilgileri verdi:
- Hafif yan etkiler: Aşı yapılan bölgede ağrı, kızarıklık, hafif ateş, baş ağrısı, halsizlik, bulantı, kusma.
- Nadir görülen ciddi yan etkiler: Uzun süreli ağlama nöbetleri, ateşli havale, kaslarda gevşeme.
Alınması Gereken Önlemler
Boğmaca hastalığının önlenmesi için alınacak önlemler büyük önem taşır. Prof. Dr. Gülbaş, şunları önerdi:
- Bebeklerin aşı takvimi düzenli olarak takip edilmeli ve eksik aşılar tamamlanmalıdır.
- Hijyen kurallarına uyulmalı, eller sık sık yıkanmalıdır.
- Hastalığa yakalanan bireyler, başkalarıyla teması en aza indirmeli, maske kullanımı teşvik edilmelidir.
- Toplu alanlarda dikkatli olunmalı, bağışıklığı düşük bireyler korunmalıdır.
Prof. Dr. Gülbaş, özellikle dünyada boğmaca vakalarında artış gözlemlendiğini belirterek, ebeveynlerin çocuklarının aşı takvimini gözden geçirmeleri gerektiğini söyledi: “Aşılamadığınız her an, hastalığın yayılma riskini artırırsınız. Unutmayın, boğmaca yalnızca çocukları değil, yetişkinleri de etkileyebilir.”
