Yemekle Olumlu Bir İlişki Kurmanın Yolu
Jenny Best, ilk çocuğunun alacağı ilk lokmadan itibaren yemekle olumlu bir ilişki kurmasını sağlamak için elinden geleni yapmaya kararlıydı. Kendisi, geçmişte profesyonel olarak bale yapmış ve bu döneminde yeme bozukluklarıyla oldukça zor bir mücadele vermişti. Bu deneyimleri nedeniyle, oğlunun yemeği eğlenceli bir aktivite olarak görmesini istiyordu. Ancak ne yaparsa yapsın, Best’in bebeği yemek yemekten nefret ediyor gibiydi.
Sekiz yıl önce yaşadıklarını The New York Times’a anlatan Best, “Evde püreler yaptım, en kaliteli blender’ı satın aldım, kendim tarifler denedim ama ilk günden itibaren oğlum bunların hiçbirini sevmedi” diyerek yaşadığı hayal kırıklığını dile getirdi. “Ağlıyordu, sırtını yay gibi eğiyor, kafasını çeviriyor ve elimdeki kaşığı yüzüne yaklaştırmamdan nefret ediyordu.” diye ekledi.
Best’in oğlu birinci yaş günü itibarıyla yemek yemeyi tamamen bıraktı. O kadar çok kilo kaybetmişti ki bir doktor, beslenme sondası tedavisini önermişti. Bebeği yeniden beslenmeye başlatmak, ancak terapistlerin ve diyetisyenlerin müdahalesiyle mümkün olabilmişti.
Oğlunun sorunlarının kaşıkla beslenmeyi “saldırgan” bir hareket olarak algılamasından kaynaklandığını anlayan Best, ikizlerine hamile kaldığında bu kez farklı bir yaklaşım benimseyeceğine dair kendisine söz verdi.
BLW Yöntemi ile Tanışma
2001 YILINDA BİR EBE-HEMŞİRE GELİŞTİRDİ Best, kısa adı BLW olan “baby-led weaning” yani bebeği kendi istediği şekilde sütten kesme yöntemini keşfetti. Bu konsept, İngiltere’de eski bir ebe ve hemşire olan Gill Rapley tarafından 2001 yılında ortaya atılmıştır. BLW, uzmanların geleneksel tavsiyelerinin aksine, bebeği çorba ve püre gibi besinlerle kaşıkla beslemek yerine, 6. aydan itibaren katı gıdalar verip kendi kendine yemesini sağlamayı öngörüyor.
BLW, ilk kez tanışanlar için biraz korkutucu bir kavram olabilir. Dişi bile olmayan bir bebeğin eline bir tavuk baget vermek, ilk etapta akla mantıklı bir hareket gibi gelmiyor. Ancak BLW hareketini destekleyen uzmanlar, doğru şekilde uygulandığında bebeğin bu şekilde beslenmesinin güvenli olduğunu ve motor becerilerini geliştirirken, yemeğe karşı daha sağlıklı bir tutum benimsemesine yardımcı olduğunu belirtiyor.
Bugün 47 yaşında olan Best, ikizlerini bu yöntemle beslemeye 2019 yılında başladı ve çektiği videoları Instagram’da paylaşmaya başladı. Yulaf lapası, yoğurt gibi daha geleneksel gıdalarla işe başlayan Best, zamanla ikizlerine sardalya, yıldız meyvesi parçaları, hatta yenebilen böcekler gibi farklı yiyecekler vermeye başladı. İkizlerin önlerine gelen besinleri avuçlamasını, sağa sola saçmasını, yalayıp tadına bakmasını izlemek Best’e büyük bir keyif veriyordu.
BLW Akımının Yaygınlaşması
BLW AKIMI TÜM DÜNYADA KATLANARAK BÜYÜYOR Aradan geçen beş yılda BLW akımı, özellikle sosyal medyanın etkisiyle hızla büyüdü. Özellikle çocuğun bağımsızlığına öncelik veren ve interneti yoğun olarak kullanan milenyum ebeveynleri, BLW kavramına büyük önem veriyor. Ayrıca, milyar dolarlık bebek maması pazarının en büyük oyuncularından birinin 2021 yılında ABD’de belirli ürünlerinin ambalajlarına “BLW dostu” ibaresi eklemesi, bu akımın popülaritesinin artışına dair önemli bir gösterge olarak kabul ediliyor.
Best’in açtığı Instagram hesabı bugün 3,5 milyon takipçiye ulaşmış durumda. Best, bu hesabın popülaritesini bir şirkete dönüştürdü. Solid Starts adını verdiği internet sitesi ve akıllı telefon uygulaması üzerinden ebeveynlere ay ay BLW danışmanlığı sunan şirketin bünyesinde, doktorlar, beslenme ve yutma uzmanları, konuşma dili patologları ve bir diyetisyen çalışıyor. Uygulama, ebeveynlere “Biri sizin ağzınıza kaşıkla ya da eliyle zorla yemek soksa rahatsız olursunuz; aynı şey bebeğiniz için de geçerli” mesajını iletiyor.
BLW’nin Bilimsel Desteklenmesi
“YETERLİ ARAŞTIRMA BULUNMUYOR” ABD’de pediatri uzmanlarının en büyük meslek örgütü olan Amerikan Pediatri Akademisi, şimdiye kadar BLW’yi desteklememiştir. Kurum bünyesindeki beslenme komitesi başkanı Dr. Mark Corkins, “Bir yaklaşımın diğerinden daha iyi olduğuna işaret edecek yeterli araştırma bulunmuyor” diyerek BLW akımını “sosyal medya güdümlü bir icat” olarak nitelendirdi. Dr. Corkins, “BLW yapmıyorsanız, bebeğiniz için en yeni ve en iyisini yapmıyorsunuz” diyen ebeveynlerin sayısının hızla arttığını da belirtti.
Bu durum, tıpkı uyku eğitimi, birlikte uyuma ya da sadece emzirme gibi, BLW’yi de yeni nesil ebeveynler arasında bir tartışma konusu haline getirdi. Birçok anne-baba, kafalarındaki sorulara sosyal medyada ve diğer çevrimiçi platformlarda yanıt arıyor. Ortak kaygıları ise: Yanlış bir tercih çocuğuma zarar verir mi?
Bebek Beslenmesindeki Değişimler
20’NCİ YÜZYILIN ORTASINA KADAR PÜRELER, MAMALAR YOKTU Bebeklerin yemek yemeyi öğrenmeye katı gıdaların ezilmiş haliyle başlaması gerektiği konusundaki yaygın kanıyı destekleyen çok fazla bilimsel araştırma yok. Aksine, New York Üniversitesi’nden akademisyen Amy Bentley, “Inventing Baby Food: Taste, Health, and the Industrialization of the American Diet” (Bebek Mamasının İcadı: Tat, Sağlık ve Amerikan Diyetinin Endüstrileşmesi) isimli kitabında, “bebek maması” aşamasının ortaya çıkışının temelinde “ticari bebek mamalarının yükselişinin” yattığını belirtiyor.
Bentley’e göre, yıllar süren agresif pazarlama stratejileri sonucunda, ticarileşmiş bebek mamaları ana akım haline geldi. 20’nci yüzyılın ortalarından itibaren, bebeklere bu mamaları vermek, “yeni bir şey olmaktan çıkmış, bir gerekliliğe hatta zorunluluğa dönüşmüştü.”
BLW savunucuları, bebeklerin gelişimsel olarak hazır olması (örneğin boyunlarını kontrol edebilmeleri) kaydıyla, uygun şekilde sunulan birçok yiyeceğin bebek maması olabileceğini öne sürüyor.
Kaşıkla Besleme ve BLW Arasındaki Farklar
KAŞIK VE BLW ARASINDA KALORİ AÇISINDAN BİR FARK YOK Bu metodu destekleyen çocuk doktorları ve diğer tıp profesyonelleri, bebeklerin yemeyi öğrenme süreçlerine dair iki önemli yanlış kabul olduğunu düşünüyor. Birincisi, bebeklerin dişlere ihtiyaç duymadığı; zira gıdaları çiğnemek için diş etlerini kullanıyorlar. İkincisi de öğürme ve boğulmanın aynı şey zannedilmesidir; boğulma ölümcül bir durumken, öğürme bir koruma mekanizmasıdır.
Bebekler 6-9 aylıkken, öğürme refleksi ağızlarının ön tarafına yakın bir konumda yer alıyor. BLW savunucuları, bu nedenle söz konusu dönemin bebeğe yiyecek parçalarını dilleriyle dışarı iterek öğrenmesi için ideal olduğunu düşünüyor. Bebekler, ilk 1 yılda aldıkları kalorilerin ve besin maddelerinin çoğunu anne sütünden ya da devam sütünden alıyorlar. Dolayısıyla, bebeklerin yedikleri şeyleri yutup yutmamaları ikinci planda kalırken, kendilerini idare etmeyi öğrenmeleri ve çeşitli doku ve tatlarla deney yapmaları öncelikli hale geliyor.
Araştırmalar, bebekler doğru şekilde eğitildiği takdirde, BLW’nin boğulma riskini artırmadığını; kendi kendine beslenen bebeklerle kaşıkla beslenen bebeklerin tükettikleri kalori miktarının eşit olduğunu gösteriyor. Best, gözlemlerine göre en büyük zorluğun denemek olduğunu belirterek, “Ebeveynler çocuklarının çok büyük ya da yanlış dokuya sahip yiyecekler yiyip boğulacağından korkuyor” dedi.
Gelişime Paralel Beslenme Stratejileri
Peki, 6 aylık bir bebeğe güvenle et yedirilebilir mi? Solid Starts’ın rehberine göre, bu yaştaki bebeklere yağları alınmış büyük kemikli et parçaları veya iyi pişmiş ve iki parmaklık dilimler halinde kesilmiş biftek parçaları verilebilir. 9 ay civarında bebekler her şeyi ağızlarına sokmaya başladıkları için eti küçük küçük doğramak veya kıymayı patates püresi, irmik lapası gibi yumuşak yiyeceklere karıştırmak daha doğru olur. 18’inci aydan itibaren bebeğe lokmalık parçalar vermek ve çatal kaşık kullanmaya başlamasını desteklemek uygundur.
Best, son yıllarda BLW teriminden uzaklaştıklarını ve “duyarlı besleme” ifadesini tercih ettiklerini belirtiyor; bu, çevrimiçi toplulukların bazı şeyleri körü körüne benimsemesini engellemeyi amaçlıyor. Örneğin, BLW kavramının yaratıcısı Rapley’nin internet sitesinde, “her şeyi kelimesi kelimesine yapamayanlara, örneğin bebeğini bazen kaşıkla besleyenlere kendilerini dışlanmış hissettirmenin doğru olmadığı” yönünde uyarılar yer alıyor.
Ebeveynlerin Duygusal Yükleri
PEK ÇOK EBEVEYN BAŞARISIZLIK HİSSİNDEN ŞİKAYETÇİ Diğer yandan, Solid Starts birçok ebeveynin BLW’ye yönelik eleştirilerinin hedefi oluyor. Sitedeki tartışma forumlarında birçok kişi, “Programın ‘ya hep ya hiç’ olduğu hissine kapıldım. Sanki bebeğime kaşıkla püre yedirsem dünyanın sonu gelecekti” gibi yorumlar yapıyor. Bazı ebeveynler de BLW’nin beraberinde getirdiği yemek sonrası temizlik ihtiyacını karşılamaktan kaçındıkları için kendilerini suçlu hissettiklerini belirtiyor.
New York’un en büyük çocuk hastanesi olan Tribeca Pediatri Kliniği’nden Dr. TJ Gold, son dönemde bebeklerini “doğru” şekilde beslemedikleri gerekçesiyle kaygı hisseden ebeveynlerin sayısında bir artış olduğunu belirtiyor. “Bir ebeveyn olarak yoğun bir bilgi dalgasının altında kalıyorsunuz. İşler karmaşık hale geldiğinde, çocuklarımızı beslemenin verdiği keyfi yitirdiğimizi düşünüyorum.” dedi.
Kendi çocuğu sıkılabilir ambalajlardaki püreleri emerken, Instagram’da neşeyle yemek yiyen bebekleri gördükçe “kendini başarısız hissettiğini” belirten ebeveynler de var. Solid Starts’ın besleme ve yutma uzmanı Kary Rappaport, bu eleştirilere yanıt olarak, “Amacımız ebeveynleri utandırmak değil. Üstlerinde baskı oluşturmak istemiyoruz. Ancak ebeveynlerde suçluluk hissine yol açan şeyin tutarlı bilgiler ile kanıtlara dayalı kaynaklar ve rehberlik olduğunu düşünüyorum.” dedi.
BLW Üzerine Tartışmalar
“BLW EN İYİSİDİR” DİYEBİLECEK KADAR ARAŞTIRMA YOK Solid Starts şu an püreler ve sıkılabilir ambalajlar konularında da bilgiler vererek daha kapsayıcı olmaya çalışıyor; ancak yine de şirketin iletişiminde BLW’den uzaklaşmanın olumsuz sonuçlar doğurabileceği mesajı veriliyor. Örneğin, babasıyla birlikte mısır yiyen 7 aylık bir bebeğe ilişkin Instagram paylaşımında, “Katı gıdalara nasıl başladığınız önemlidir. Ne yiyorsanız çocuğunuza da onu yedirin. Çocuğunuza güvenin. Bunu neşeli bir şeye dönüştürün.” deniyor.
Öte yandan, çocuk beslenmesi konusunda rehberlik hizmeti veren Kids Eat in Color’ın yöneticisi Jennifer Anderson, “BLW en iyisidir” diyebilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğuna inanıyor. Bir diyetisyen olan Anderson, “Ebeveynlere, belli bir hareketi yaptıkları takdirde herhangi bir olumsuz sonuçla karşılaşmayacaklarına dair sahte bir hikâye anlatılıyor ama aslında bir çocuğun yemekle olan ilişkisini belirleyen faktörlerin çoğu ebeveynlerin kontrolünün dışında.” dedi. Nöroçeşitlilikten kreşte yaşananlara kadar birçok etkenin söz konusu olduğunu vurgulayan Anderson, “Ebeveynler, bu eylemi yaptıkları halde çocuğun yemek seçtiği durumlarda da öfkeleniyorlar.” diye ekledi.
Best’in Deneyimleri ve Geri Dönüşler
TEPKİ DE ÇEKTİ, HAYRAN KİTLESİ DE OLUŞTURDU Best, yıllar boyunca internet kullanıcılarının öfkesinin hedefi olduğunu, kendisinin ve ailesinin fotoğraflarını paylaşmayı bıraktığı noktada bu tepkilerin büyük oranda sona erdiğini ifade etti. Elbette, Best’e tepki gösterenler kadar hayran olanlar da vardı. Bu hayranların çoğu, tıpkı Best gibi, kendi sorunlarını çocuklarının da yaşamasını istemeyen annelerdi.
Örneğin, bir tanesi şirkete gönderdiği mesajda, “Ben de yemek söz konusu olduğunda birçok milenyum annesiyle aynı tecrübeleri yaşadım; buna erken yaşta ve sık sık diyet kültürüne maruz kalmak da dahil. Solid Starts benim için çok iyileştirici oldu.” ifadelerini kullanıyordu. Best, ebeveynlerin internette karşılarına çıkan uçsuz bucaksız tavsiyeler denizinde ilerlerken sınırlarını kendilerinin çizmesi gerektiğine inandığını belirtti. “Ben, sadece şahsen oğlumu yemek yemeye ikna etmeye çalıştığım dönemde çok ihtiyaç duyduğum kaynağı oluşturdum. Neden ebeveynler bütün bu bilgiye aç? Çünkü kendimize güvenmiyoruz.” dedi.
The New York Times’ın “Too Young for Teeth, but Not for Steak or Corn?” başlıklı haberinden derlenmiştir.
