İstanbul
Ankara
İzmir
Adana
Adıyaman
Afyonkarahisar
Ağrı
Aksaray
Amasya
Antalya
Ardahan
Artvin
Aydın
Balıkesir
Bartın
Batman
Bayburt
Bilecik
Bingöl
Bitlis
Bolu
Burdur
Bursa
Çanakkale
Çankırı
Çorum
Denizli
Diyarbakır
Düzce
Edirne
Elazığ
Erzincan
Erzurum
Eskişehir
Gaziantep
Giresun
Gümüşhane
Hakkâri
Hatay
Iğdır
Isparta
Kahramanmaraş
Karabük
Karaman
Kars
Kastamonu
Kayseri
Kırıkkale
Kırklareli
Kırşehir
Kilis
Kocaeli
Konya
Kütahya
Malatya
Manisa
Mardin
Mersin
Muğla
Muş
Nevşehir
Niğde
Ordu
Osmaniye
Rize
Sakarya
Samsun
Siirt
Sinop
Sivas
Şırnak
Tekirdağ
Tokat
Trabzon
Tunceli
Şanlıurfa
Uşak
Van
Yalova
Yozgat
Zonguldak
13 Kasım 2024, Çar
  1. Haberler
  2. Yaşam
  3. Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

featured
service service
Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri

Hamileliğin, kadınların beyin yapısında çeşitli önemli değişimlere yol açtığı uzun zamandır bilinen bir gerçektir. Birçok anne, bu değişimlerin kendileri üzerinde yarattığı etkiyi gözlemlediklerini ifade ediyor. Ancak bu değişimlerin nedenleri ve nasıl gerçekleştiği konusunda hâlâ çok fazla bilgi yok. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, bu konuda çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Kadınların hamile kalmadan önce ve sonra gerçekleştirilen beyin taramaları, özellikle sosyal ve duygusal işlemeyle ilgili bazı beyin ağlarının hamilelik sürecinde küçüldüğünü gösteriyor. Bu durum, beynin ebeveynliğe hazırlık aşamasında geçirdiği ince ayar süreçleri olarak yorumlanıyor. Bu değişimlerin, hamilelik hormonları, özellikle östrojenin artışıyla eş zamanlı olarak yaşandığı ve doğumdan sonra en az iki yıl daha devam ettiği gözlemlenmiştir.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Geçtiğimiz hafta, bilim dergisi Nature Neuroscience‘da yayımlanan yeni bir araştırma, bir kadının hamilelik süreci boyunca çekilen beyin MR’ları aracılığıyla bu sürecin gidişatını ortaya koyuyor. Bu güncel çalışma, geçmişte yapılan araştırmaların bulgularını pekiştirirken, aynı zamanda yeni detaylar sunuyor.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Özellikle, beyindeki beyaz madde liflerinin hamilelik esnasında beyin hücreleri arasındaki sinyalleri daha verimli bir şekilde iletmesinin sağlandığı ve bebek doğduktan sonra bu değişimin hızla ortadan kalktığı çarpıcı bir bulgu olarak dikkat çekiyor. Amsterdam Üniversitesi Tıp Merkezi’nde bulunan Hamilelik ve Beyin Laboratuvarı’nın yöneticisi nörobilimci Dr. Elseline Hoekzema, “Bu araştırmanın en ilginç yanı, çok detaylı bir harita sunması” şeklinde ifade etti.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Dr. Hoekzema, geçmişte 100’den fazla kadının hamilelik öncesi ve sonrası beyin taramalarını analiz eden çalışmalara liderlik etti ve bu araştırmanın, beynin yapısındaki ve işlevlerindeki kalıcı değişimlerin yanı sıra çok daha geçici ve örtülü değişimlerin de yaşandığını ortaya koyduğunu belirtti. California Üniversitesi İnsan Gelişim Enstitüsü’nün direktörü Dr. Ronald Dahl da yeni araştırmaların ergenlik ve hamilelik gibi geçiş dönemlerinde önceliklerde ve motivasyonlarda yaşanan değişimlere yön veren hormonların kritik rolünü yansıttığını vurguladı. Dr. Dahl, “Hormonların bu sistemlerin pek çoğunu etkilediğine dair anlayış giderek güçleniyor” dedi.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Araştırmanın katılımcısı Elizabeth Chrastil, California Üniversitesi’nde bir nörobilimci olarak 2019 yılında 38 yaşındayken tip bebek yöntemiyle hamile kaldı. Bu durum, hamilelik sürecinin ilk aşamasından itibaren takip edilebilmesine olanak sağladı. Chrastil, toplam 26 kez beyin taramasından geçirildi. Bu taramaların dördü hamileliğin başlangıcından önce, 15’i hamilelik esnasında ve yedisi de oğlunun doğumundan sonraki iki yıl içinde gerçekleştirildi.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Dr. Chrastil, “Bir nörobilimci olmak ve neyi bilmediğimizi bilmek bir avantaj oldu. Bu sayede, ‘Haydi böyle bir şey yapalım. Ben hamile kalmak üzereyim. Bence bu araştırmayı yapmalıyız’ diyebildim” ifadelerini kullandı. Kendi hamileliği sırasında beyninde çok kapsamlı değişimlerin meydana geldiğini ancak bu değişimlerin neden olduğu semptomları ya da etkileri fark etmediğini vurguladı.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Örneğin, hamileliğin dokuzuncu haftası itibarıyla, analiz edilen 400 beyin bölgesinin yüzde 80’inde gri madde hacminde ve korteks kalınlığında azalmalar görüldü. Bölge başına ortalama yüzde 4’lük küçülmeler, hamilelik süresince devam etti. Bu değişim, özellikle diğer kişilerin duygularını ve bakış açılarını anlamada kritik rol oynayan varsayılan mod ağında belirgin şekilde gözlemlendi.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Araştırmanın baş yazarı Dr. Emily Jacobs, beynin hamilelik sırasında küçülmesinin “kötü bir şey olmadığını” ve bu küçülme sürecinde oluşan kıvrımların “beynin daha odaklı çalışmasını sağladığını” belirtti. Benzer süreçlerin ergenlikte ve bebeklikte de yaşandığını hatırlatan Dr. Jacobs, yeterli miktarda kıvrım olmamasının bazı nörolojik bozuklukları beraberinde getirebileceğine dikkat çekti.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Beynin bir mermer heykel gibi oluştuğunu ifade eden Dr. Jacobs, “Sanatçı, büyük bir mermer bloğu üzerinde çalışmaya başlar. Malzemenin fazlalıklarının dikkatle alınması ve yapılan ince ayarlar sonucu altta yatan güzellik ortaya çıkar. Bu araştırma sayesinde beyin dediğimiz heykelin ortaya çıkışını hafta hafta görebiliyorsunuz” dedi. Hacim kaybının doğumdan sonraki iki yıl boyunca da büyük oranda devam ettiğini belirten Dr. Jacobs, “Hamilelik hormonları beyinde kalıcı etkiler oluşturabilir” şeklinde konuştu.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Bununla birlikte, beyaz maddede yaşanan değişimlerin kalıcı olmadığı da gözlemlendi. Dr. Chrastil, ilk iki trimesterde lif yumaklarının asfalt gibi olduğunu ve bu sayede “işlerin daha sorunsuz ilerlediğini, bilginin hiçbir yere takılmadan seyahat edebildiğini” ifade etti. Chrastil’in 2020’de doğum yapmasının ardından beyaz madde eski haline döndü.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Araştırmacılar, Dr. Chrastil’in tarama sonuçlarını, ikisi erkek sekiz kişinin taramalarıyla karşılaştırdı. Hamile olmayan bu bireylerde, Dr. Chrastil’in beyninde yaşanan değişimlerin hiçbiri gözlemlenmedi. Öte yandan, Dr. Jacobs, ilerleyen süreçte başka hamile kadınların beyinleri üzerinde yapılan taramalarda, Dr. Chrastil’in sonuçlarına benzer bulgular elde edildiğini vurguladı.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Dr. Hoekzema, hamilelik sırasında yaşanan değişimlerin örüntüsünün çok net olduğunu ve geliştirdikleri bir bilgisayar algoritması sayesinde “sadece beyindeki değişimlere bakarak” bir kadının hamile olup olmadığını tespit edebildiklerini ifade etti. Dr. Hoekzema’nın ekibinin yaptığı araştırma, “hamilelik döneminde beyinde yaşanan değişimlerin, annenin beyninin ve bedeninin bebeklere verdiği tepkiyle ilişkili” olduğunu ortaya koyuyor. Bu değişimler, “anne ile fetüs arasında bağ oluşması, yuva kurma davranışı ve bebek gören kadının kalp atış hızının verdiği tepki” gibi karakteristiklerle de uyum gösteriyor.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Dr. Dahl, hamilelik ile ilgili hormonların nörolojik “öğrenme pencereleri” yaratabileceğini ve “duruma uyum sağlamaya yardımcı öğrenimler geliştirme, bağlar kurma ve bireyin bir bebeğin ihtiyaçlarına yanıt verirken güçlü bir uzmanlık geliştirmesi” yönünde hassaslaştırabileceğini belirtti. Dr. Dahl, bu nedenle hamilelik döneminde sosyal ve duygusal destek sağlamanın çok daha önemli olduğunu çünkü beynin bu bilgiye öncelik vermeye ayarlı olduğunu da ekledi.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Ne var ki ebeveynliğin beraberinde getirdiği sonuçlar kesinlikle çok daha karmaşık ve çeşitlidir. Dr. Jacobs, evlat edinen ebeveynlerin, babaların ve diğer bakım verenlerin “birinci elden hamilelik deneyimi yaşamadığını ama yine de çocuklarının bakımı için gerekli tüm davranışları sergilediğini” belirtti.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Araştırmacılar, hamilelik döneminde beyinde yaşanan değişimlerin anlaşılabilmesinin, doğum sonrası depresyonu gibi durumlara ve gebelik zehirlenmesinin nörolojik etkileri gibi konulara dair de bilgi sağlayabileceğini vurguladı. Dr. Chrastil, “Henüz sadece yüzeyi kazımaya başlıyoruz” diyerek araştırmaların potansiyelini ortaya koydu.

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar

Hamileliğin Beyin Üzerindeki Etkileri ve Araştırmalar
Yorum Yap

Giriş Yap

Ankara Haberleri ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!