Sosyal Medyada Yeşil Çay ve Kilo Verme İddiaları
Sosyal medya, kilo vermek ve forma girmek isteyenler için birçok tavsiye sunuyor. Ancak bu tavsiyelerin bazılarının bilimsel dayanakları varken, bazıları da tehlikeli sonuçlar doğurabilecek yanlış bilgiler içeriyor. Son dönemlerde özellikle TikTok’ta yeşil çayla ilgili paylaşımlar dikkat çekiyor. Birçok kullanıcı, kilo vermek isteyenleri “doğanın zayıflama iğnesi” olarak tanımladıkları yeşil çaya yönlendiriyor.
Yeşil Çayın Tarihçesi ve Popülaritesi
Yeşil çay ve zayıflama kelimeleri, tarih boyunca sıkça bir arada anılmıştır. Yaklaşık 2000 yıl önce Çin’de insanlar, yeşil çayı kilo verme aracı olarak kullanmaya başlamışlardır. Modern çağlarda da diyet menülerinin vazgeçilmez bir unsuru olarak karşımıza çıkıyor. Ancak TikTok’taki paylaşımlar, yeşil çayın çok hızlı kilo vermek için etkili olduğunu ve bu içeceğin “doğanın zayıflama iğnesi” olduğunu öne sürüyor. Hatta bazı kullanıcılar, günde 5 fincan yeşil çay içmeyi tavsiye ediyor.
Doktorların Görüşü
Johns Hopkins Üniversitesi Obezite Tıbbı Uzmanı Dr. Jyotsna Ghosh, “Yeşil çay ve kilo ilişkisi üzerine bazı araştırmalar mevcut, fakat bir ya da birkaç fincan yeşil çay içmenin kiloları erittiğine dair net deliller yok” diyor.
GLP-1 Hormonu ve Yeşil Çay
TikTok videolarının çoğu, yeşil çayın yemeklerden sonra pankreasa insülin salgılaması için mesaj gönderen bir bağırsak hormonu olan GLP-1’in üretimini artırdığını iddia ediyor. Bu hormonun insülin salgılanmasını artırarak kan şekerini düşürdüğü belirtiliyor. GLP-1 ayrıca mideden yiyeceklerin çıkışını yavaşlatarak beyindeki açlık hissini düzenleyen bölgeleri etkiliyor.
Son zamanlarda popüler hale gelen zayıflama iğnelerinin içerikleri arasında GLP-1’i taklit eden bileşikler bulunuyor. Bu iğneleri kullananlar, daha kısa sürede tokluk hissi yaşarken, aşırı yeme ataklarını da minimize ediyor. Yeşil çayın GLP-1 üretimini tetikleyebileceğine dair bazı teoriler mevcut. Özellikle diyabetli fareler üzerinde yapılan araştırmalar, yeşil çay özütünün kan şekerini düşürebileceğini gösteriyor. Ancak insanlar üzerinde yapılan az sayıdaki araştırmanın sonuçları belirsiz.
Örneğin, bir klinik deneyde Tip 2 diyabet hastası 92 kişi GLP-1 üretimi açısından incelendi ve sonuç olarak yeşil çay özütü alanlar ile plasebo alanlar arasında kayda değer bir fark olmadığı tespit edildi.
Yeşil Çayın Etkisi Ne Kadar Büyük?
Uzmanlar, yeşil çayın GLP-1 üzerindeki etkisinin çok büyük olmadığını belirtiyor. Dr. Ghosh, “Herhangi bir yiyecek ya da içecek GLP-1 düzeylerini biraz artırabilir” diyor. Ancak bu hormon, bir şey yedikten ya da içtikten sonraki birkaç dakika içinde düşer. Bu durum, tekrar aç hissetmemizin sebeplerinden biridir. Ayrıca, GLP-1 hormonunu geçici olarak yükseltmek, kilo vermeyi garanti etmez. Zayıflama iğnelerinin etkisi ise günlerce sürebilir ve içerdikleri bileşikler, normal hormondan çok daha güçlü olduğu için iştahı bastırmada oldukça etkilidir.
Kafein ve Antioksidanların Rolü
Yeşil çayın kilo verme üzerindeki etkisi söz konusu olduğunda, içerdiği kafeinler ve antioksidanlar ön plana çıkıyor. Kafein teorik olarak metabolizmayı az da olsa hızlandırma etkisine sahiptir. Ancak Dr. Ghosh, bu etkinin doğrudan kayda değer bir kilo kaybına yol açmadığını belirtiyor.
Ayrıca yeşil çay, polifenol adı verilen bileşen açısından zengindir. Polifenoller, hücreleri hasara karşı koruyan ve iltihaplanmayı azaltan antioksidanlardır. Hayvanlar ve insanlar üzerinde yapılan araştırmalar, bu bileşiklerin metabolizmayı iyileştirebileceğine ve bağırsaklardaki yağ emilimini azaltabileceğine işaret ediyor. Ancak insanlarda yapılan klinik deneylerin sonuçları karmaşık.
Yeşil Çaydan Fazla Beklentiniz Olmasın
Yeşil çayın kilo verme ile ilişkisini doğrudan inceleyen birkaç küçük çalışma mevcut. Örneğin, 12’den fazla rastgele örneklemli kontrollü denemeyi inceleyen bir değerlendirme makalesinde, yeşil çay özütü alan kişilerin çoğu zaman “klinik anlamda önemli kabul edilemeyecek” kadar az kilo verdikleri belirtiliyor. Diğer çalışmalarda da yeşil çay tüketen bireylerin vücut ağırlığında genellikle 2 kilonun altında bir azalma olduğu tespit edildi.
George Washington Üniversitesi Milken Enstitüsü Kamu Sağlığı Okulu’nda egzersiz ve beslenme bilimleri alanında dersler veren Rob van Dam, “Kilo vermek amacıyla yeşil çaya başvuranlar, büyük bir etki beklememelidir, özellikle zayıflama iğnelerinin yarattığı etkiye yaklaşmayı bile ummamalıdır” diyor.
Diyet ve Yaşam Tarzı Faktörleri
Cleveland Clinic’te diyetisyen olarak görev yapan Julia Lumpano ise tek bir yiyeceğe ya da içeceğe odaklanmanın, kilo verme sürecinde dikkate alınması gereken birçok diğer faktörü göz ardı etmek anlamına geldiğini vurguluyor. Bu faktörler arasında genel beslenme ve egzersiz alışkanlıkları, genetik faktörler, stres düzeyi, metabolik sağlık ve uyku kalitesi gibi unsurlar yer alıyor. Zumpano, “Eğer amacınız kilo vermekse, yaşam tarzınızı nasıl iyileştirebileceğinize odaklanın. Tek bir besinden, ilaçtan ya da takviyeden medet ummak yerine daha kapsamlı bir yaklaşım benimseyin” diyor.
The New York Times’ın “Is Green Tea Really ‘Nature’s Ozempic’?” başlıklı haberinden derlenmiştir.
