Bir Kadın ve Beyin Omurilik Sıvısı Kaçağı: Shemika Rodriguez’in Hikayesi
New York’ta bisikletle yemek dağıtımı yapan Shemika Rodriguez, sürekli burnunun akmasından dolayı Brooklyn’deki evinin yakınındaki bir kliniğe gitmek zorunda kaldı. Doktorlar önce alerji, ardından bir virüs için ilaç önerdiler, ancak reçete edilen tedaviler hiçbir işe yaramadı. Üç ay süren bir rahatsızlık sonucunda, zamanla ara ara gelen damlama şeklindeki burun akıntısı, sürekli ve dayanılmaz bir hâl aldı.
Yatarken Boğulma Korkusu
Rodriguez, yattığında boğuluyormuş gibi hissetmesine neden olan bu durumu, boğazından aşağı akan bir sıvı olarak tanımladı. Bu sürekli burun akıntısının nedenini saptamak için Lenox Health Greenwich Village acil servisine ikinci kez gitmek ve iki doktora daha görünmek zorunda kaldı. Şimdi 44 yaşında olan Rodriguez, “Keşke bu durumu üç ay beklemeseydim,” diyerek yaşadığı zorlu süreçten duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Sekiz yıl önce, akrabalarından birine benzer bir sağlık sorunu teşhisi konmuş ve talihsiz bir sonla sonuçlanmıştı.
Başlangıçta burun akıntısını basit bir soğuk algınlığının belirtisi olarak düşünen Rodriguez, birkaç hafta sonra sol burun deliğinden gelen damlamanın neredeyse sürekli hale geldiğini fark etti ve bir doktora görünmesi gerektiğine karar verdi. Haziran ayının başlarında ilk durağı, alerji teşhisi konulan ve alerji ilacı ile burun spreyi önerilen bir acil bakım kliniği oldu. Ancak ne alerji ilacı ne de burun spreyi hiçbir fayda sağlamadı.
Aynı zamanda yüksek tansiyon hastası olan Rodriguez, eğildiğinde alnında bir basınç hissetmeye başladığını fark etti. Baş dönmesi nöbetleri ve belirli aralıklarla denge problemleri de yaşamaya başladı. Bir hafta sonra, hâlâ hasta hissettiği için kliniğe geri gitti. Kendisine alerji ilacı almaya devam etmesi ve daha iyi hissetmezse bir hafta içinde tekrar gelmesi önerildi.
Yeni Bir Umut: İkinci Klinik
Rodriguez, ilk kliniği geride bırakarak şansını ikinci bir klinikte denemeye karar verdi. Bu sefer bir pratisyen hemşireyle görüştü. Hemşire, Rodriguez’in alerjisi olmadığını, bir virüsle savaştığını söyledi. Tansiyon ilacını atlamış olabileceğinden endişelendi; çünkü baş ağrıları, yüksek tansiyonun neden olduğu hipertansif bir krizin işareti olabilirdi. Tansiyon ilacını almaya başladı ve bir hafta sonra tekrar ikinci kliniğe gitti. Ancak viral enfeksiyon teşhisi yinelemesi ve zamanla düzeleceğini söyleyen hemşireye burun akıntısının ve diğer semptomların geçmediğini belirtti.
Bir Musluk Gibi Sürekli Damlama
Rodriguez, her zaman bir mendile ihtiyaç duyuyordu ve metrodaki insanlar burnunu her sümkürdüğünde ona bakıyordu. Hayatına devam etmeye çalışıyor ama daha ciddi bir sağlık sorunu olabileceğinden endişeleniyordu. Sağ burun deliğinden gelen sıvı berraktı ve mukus gibi görünmüyordu, bu da onu daha da endişelendiriyordu.
Rodriguez’in eşi, sürekli damlayan burun akıntısı için internette araştırma yaptı ve rahatsız edici derecede tanıdık gelen bir sebep buldu: Rodriguez, sol burun deliğinden sızan maddenin mukus değil, beyin ve omuriliği yıkayan, destekleyen ve besleyen beyin omurilik sıvısı olabileceğinden şüpheleniyordu. Beyin omurilik sıvısı sızıntısı (Kraniyal BOS veya CSFL), beynin en dış tabakasındaki bir yırtıktan kaynaklanabilir ve sıvının burun veya kulaklardan sızmasına neden olabilir. Bu durum, bakterilerin beyin dokusunu istila etmesine ve ölümcül olabilen bakteriyel menenjite yol açabilir.
Acil Servis Ziyareti ve Teşhis Süreci
Ağustos 2023’te, Manhattan’ın Greenwich Village’ında bir hastanenin bir blok ötesinde teslimat yaptığı sırada acil servise girmeye karar verdi. Belki de orada, neden iyileşemediğine dair bir cevap bulabilirdi. Acil servise girdiğinde hasta yoktu ve hastane boş görünüyordu. Bu durum onun için iyi bir işaret olduğunu düşündü. Acil serviste doktora, omurilik sıvısı kaçağı olduğundan endişe ettiğini söyledi ve MR taraması talep etti. Baş ağrılarını ve hipertansiyon geçmişini not eden doktor, MR’ın gerekli olmadığını düşündü ve bunun yerine tomografi taraması istedi. Tomografi sonucunda beyin kanaması ya da omurilik sıvısı birikmesi olasılıkları elendi. Ancak tarama sırasında burnun arkasında ve gözlerin arasında bulunan sol sinüste bir enfeksiyon olduğu ortaya çıktı. Rodriguez’e sinüs enfeksiyonu için bir antibiyotik reçete edildi.
Rodriguez, bir hafta boyunca ilacı kullandı ama kendini daha kötü hissettiği için tekrar acil servise gitti. Ağustos ayının sonunda, aynı hastanedeki dahiliye uzmanına yönlendirildi. Belirtilerini not eden doktor, burun ve sinüslerin tedavisinde uzmanlaşmış bir kulak, burun ve boğaz cerrahı olan meslektaşı Charles C.L. Tong’dan randevu aldı. Rodriguez, 8 Eylül 2023’te Tong’un muayene odasına girdiği sırada, haftalardır yaptığı gibi burnunu şiddetle sümkürdü. Rodriguez, doktorun ona “Hayır! Ne yapıyorsun, burnundan beyin dokusu çıkarabilirsin” dediğini hatırlıyor. Tong, başka bir riskin de hastanın beynine hava üfleyerek beynin sıkışmasına, fıtıklaşmasına veya kaymasına yol açarak ölümle sonuçlanabilecek ciddi bir durumu tetikleyebileceğini belirtti. Rodriguez, doktora doğru eğildiğinde sıvı dışarı aktı. Rodriguez, ‘Sanırım bu beyin sıvısı dışarı akıyor’ dedi. Tong da ‘Sanırım haklısın’ yanıtını verdi.
Cerrah, test için sıvıyı steril bir kapta topladı ve BT ve MR taramaları istedi. Hepsi zaten bilinenleri doğrulayarak, Rodriguez’in kranial BOS sızıntısı olduğunu ortaya çıkardı. Rodriguez, 2015 yılında bir araba kazasında ciddi bir darbe almıştı; ayrıca bu sızıntı başlamadan üç ay önce bisikletinden düşüp yüzünü parçalamıştı. Aşırı kilolu olması ve yüksek tansiyon geçmişi de sızıntı için risk faktörleriydi.
Tong, üç hafta önce acil serviste yapılan tomografinin, acil servislerde felci ekarte etmek için kullanılan hızlı bir tarama olduğunu; kontrast boya kullanılmadığını ve bu nedenle muhtemelen daha sonraki görüntülemenin ortaya çıkardığı şeyi gösterecek kadar hassas olmadığını ifade etti. Rodriguez’in söylediğine göre, Tong ertesi sabah saat 8’de arayarak sızıntıyı onarmak için ameliyat olması gerektiğini bildirdi.
Rodriguez’in ailesi, Haziran 2023’te 50’li yaşlarındaki teyzelerinin apartmanında ölü bulunduğunu öğrendi. Aile, ölümünden sonra 2015 yılında beyin omurilik sıvısı sızıntısı teşhisi konduğunu ancak tedavi edilmediğini öğrendi. Aile, tedavi edilmeyen sızıntının ölümüne neden olduğuna inanmaktadır.
Rodriguez’in burun boşluğundan alınan dokuyla sızıntının onarıldığı operasyon, 22 Eylül’de Tong ve Nöroşirürji Başkan Yardımcısı John Boockvar tarafından gerçekleştirildi. Yaklaşık bir hafta hastanede kaldı ve birkaç ay boyunca evde dinlenmek zorunda kaldı. Rodriguez, “Başım çok daha iyi. Kendimi daha güçlü hissediyorum,” diyerek yaşadığı deneyimin sağlığı konusunda daha dikkatli olmayı öğrettiğini belirtti.
Tıbbi Uzmanların Uyarıları
Tong, mesleğini icra ettiği sekiz yıl boyunca omurilik sıvısı kaçağı olan 50 ila 100 hastayı tedavi ettiğini tahmin ediyor. Rodriguez’in aksine, diğer hastaların bazen tanıyı küçümsediğini, sadece burun akıntısı diye düşündüklerini ve ameliyat olmak istemediklerini söyledi. Tong, “Tüm burun akıntıları aynı değildir,” diyerek herkesi uyardı.
Rinore Nedir?
Rinore, genellikle burun boşluğundan sürekli veya aniden meydana gelen beyin omurilik sıvısı akıntısını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu akıntı, burun kanalı boyunca sıvının serbestçe akması anlamına gelir. Rinore, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir ve tedavi yöntemi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterir.
Doç. Dr. Erdinç Özek’in Açıklamaları
Beyin ve Sinir Cerrahisi uzmanı Doç. Dr. Erdinç Özek, rinorenin en sık travmaya bağlı kafatası kırıklarında ortaya çıktığını belirtti. Travma anında ya da sonrasında burundan berrak sıvı şeklinde akıntı ile fark edilebilir. Normal burun akıntısından en belirgin farkı ise berrak su şeklinde olması, yani sümüksü olmamasıdır. Doç. Dr. Özek, rinorenin sinüzit, alerji gibi basit burun akıntıları ile karışabileceğini ve bu nedenle tanının gecikebileceğini ifade etti. Ancak, erken tanının çok önemli olduğunu, beyin omurilik sıvısının dışarı akmasının menenjit gibi ciddi hastalıklara yol açabileceğini vurguladı.
- Tedavi: Tedavi, endoskopik veya mikrocerrahi tekniklerle beyin zarında oluşan yırtığın tamiri ve yapıştırılması ile yapılır.
- Ameliyatlar: Kırığın çeşidi ve yerine göre bu ameliyatlar, burundan kamera ile girilerek tedavi edilebilir.
- Erken Başvuru: Özellikle kafa travması sonrası burundan gelen berrak su şeklindeki akıntılarda doktora erken başvurmak oldukça önemlidir.
Beyin Omurilik Sıvısının Fonksiyonları
- Koruma ve Destek: Beyin omurilik sıvısı, beyin ve omuriliği fiziksel darbelerden korur, şok emici olarak görev yapar.
- Yenilenme ve Temizlik: Atık ürünlerin ve metabolizma yan ürünlerinin beyin ve omurilikten uzaklaştırılmasına yardımcı olur.
- Emilim ve Dolaşım: BOS, beyin ve omuriliği çevreleyen subaraknoid boşlukta dolaşır ve sonunda toplardamar sistemdeki büyük damarlar aracılığıyla emilir.
Bu sıvının sağlıklı bir şekilde işlev görmesi, merkezi sinir sisteminin genel sağlığı için kritik öneme sahiptir. Anormal BOS seviyeleri veya bileşenleri genellikle bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.
