İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Ozan Kocakaya, protein tozlarının vücuda ihtiyaç duyulan besinleri sağlamak için pratik bir çözüm sunduğunu belirtiyor. Kilo verme, kas geliştirme, spor performansını artırma ve sağlıklı bir beslenme alışkanlığına sahip olunamadığında genel sağlığı iyileştirme amacıyla kullanıldığını ifade ediyor. Ancak, gelişigüzel kullanıldığında bu takviyelerin fayda yerine telafisi güç zararlar doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Son yıllarda popülaritesi artan protein tozları, bitkisel ve hayvansal kaynaklı olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır. Bitkisel kaynaklar arasında soya, bezelye, patates ve pirinç bulunurken; hayvansal kaynaklı protein tozları yumurta ve süt gibi besinlerden elde edilmektedir. Dr. Kocakaya, özellikle böbrek veya karaciğer gibi kronik hastalığı olan bireylerin, kemik erimesi teşhisi konmuş kişilerin ve henüz büyüme çağını tamamlamamış çocukların protein tozu kullanmaması gerektiğinin altını çiziyor.
Gelişigüzel Kullanımın Riskleri
Dr. Kocakaya, doktor veya diyetisyene danışmadan, internet ve arkadaşlardan alınan bilgilerle rastgele kullanılan protein tozlarının, gerektiğinden fazla alındığında ve uzun süreli kullanıldığında böbrekler ve karaciğerde aşırı yüklenmelere yol açabileceğini belirtiyor. Bu durum, böbrek ve karaciğer sorunlarına yol açabilir. Ayrıca, bazı ürünlerde bulunan ağır metaller ve diğer toksinler kanser gibi ciddi hastalıklara zemin hazırlayabilir. Protein tozlarının aşırı kullanımı, kemiklerin içerisindeki kalsiyumu boşaltarak kırılma riskini artırabilir. Bağırsaklarda yeterince emilemediğinde ise çeşitli bağırsak sorunları ortaya çıkabilir. Ayrıca, içerdiği maddelere alerjisi olan kişilerde alerjik reaksiyonlar görülebilir.
Proteinden Zengin Besinler
Sağlıklı bireylerin protein ihtiyaçlarını öncelikle doğal besinlerden karşılaması gerektiği vurgulanıyor. Aşağıdaki besinler, protein açısından zengin kaynaklar olarak öne çıkmaktadır:
- Et
- Tavuk
- Balık
- Yumurta
- Süt
- Yoğurt
- Peynir
- Bezelye
- Nohut
- Pirinç
- Soya fasulyesi
Dr. Kocakaya, sağlıklı ve dengeli beslenebilen bireylerin, protein içeriği zengin besinleri tüketenlerin takviyeye ihtiyaç duymayacağını belirtiyor. Protein tozu kullanımı, bireyin yaşı, genel sağlık durumu, günlük yaşam alışkanlıkları ve fiziksel aktivite düzeyine göre kişiye özel olarak planlanmalıdır. Aksi takdirde, bu tür takviyelerin sağlığa zarar verebilecek riskleri artmaktadır.
Böbrek Hastaları İçin Önemli Uyarılar
Protein tozunun, vücudumuzun temel yapı taşlarından biri olan proteinlerin yoğunlaştırılmış hali olduğunu belirten Dr. Kocakaya, böbrek hastaları için dikkat edilmesi gereken noktaları aktarıyor: “Böbrek hastalarında, günlük alınması gereken protein miktarının sınırlandırılması gerekir. Çünkü bu kişiler bir seferde fazla proteini tolere edemezler. Eğer protein tozu kullanmak zorundaysalar, mutlaka hekimlerinin önerisi doğrultusunda ve düşük protein içeriğine sahip olan (porsiyon başına 10-15 gram) ürünleri tercih etmelidirler.”
Sporcular İçin Protein Tozu Kullanımı
Özellikle sporcuların günlük protein ihtiyacının, normal bireylere göre yaklaşık iki kat daha fazla olduğu ve bunu besinlerle karşılamanın zor olabileceği için protein tozları pratik bir destek olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak her sporcunun protein tozu alması gerektiği anlamına gelmemektedir. Sporla artan ihtiyaçları dikkate alarak bir beslenme uzmanı ile planlama yapılması önemlidir. Dr. Kocakaya, piyasada bulunan protein tozlarını tüketirken marka ve türüne dikkat edilmesi gerektiğini, çünkü bazı ürünlerin yüksek oranda şeker içerebileceği konusunda uyarıyor.
